Peilingen: geen cent aan de koning en streep door vermogensbelasting

Een keer in de vier jaar mag je stemmen voor de Tweede Kamer en hoop je invloed uit te oefenen op de keuzes van de Nederlandse overheid over de publieke uitgaven of over het soort belastingen die worden geheven.

De verkiezingen komen er al snel aan. Nederland mag op 15, 16 en 17 maart naar de stembus. Zo mag je mede bepalen welke partijen het volgende kabinet vormen.

Maar zelfs dan heb je bij de jaarlijkse belastingafdracht geen veto over een begrotingspost waar je niet aan wilt meebetalen of directe invloed op welke belastingen er geheven worden.

Business Insider heeft lezers uitgenodigd aan te geven wat ze zouden doen als ze wél direct invloed konden uitoefenen op belastingen of overheidsuitgaven die ze onrechtvaardig of overbodig vinden. We kregen bijna 4.000 antwoorden binnen.

Wat blijkt? Respondenten willen het liefst niet meebetalen aan de bekostiging van het Koninklijk Huis en de nettobetalingen van Nederland aan de Europese Unie, terwijl de vermogensbelasting in box 3 op basis van een fictief rendement en de erfbelasting verkozen zijn tot de meeste gehate heffingen.

Laten we resultaten van de peilingen stap voor stap doorlopen.

Op deze overheidsuitgaven zitten mensen niet te wachten

Bijna 2.800 mensen hebben meegestemd in deze peiling over de overbodige overheidsuitgaven.

Dit zijn de uitkomsten per kostenpost:

De relatief kleine uitgave aan de bekostiging van het Koninklijk Huis (8,2 miljoen euro in 2021) wekt desalniettemin de grootste ergernis bij lezers.

Dat wordt direct gevolgd door de nettobetalingen aan de Europese Unie, die belastingbetalers 5,5 miljard euro per jaar kosten.

Opvallend is dat slechts de minderheid (153 stemmen) zich ergert aan de coronasteun, waaraan met een budget van ruim 45 miljard euro in 2020 en 2021 veruit het meeste belastinggeld uit de voorgestelde opties naartoe gaat.

De onderhoud van gevangenissen, het Nederlandse leger en de tegemoetkoming voor de gesaneerde varkenshouderijen staan onder aan het lijstje. Relatief weinig mensen zien deze uitgaven als overbodig.

Veel lezers vonden het moeilijk om een keuze te maken en hebben via het knopje 'anders' meerdere voorkeuren opgegeven. "Eén veto is echt veel te weinig voor het bovenstaande", aldus een van de reacties.

Anderen gebruikten de optie als uitlaatklep of om hun keuze toe te lichten. Zo schrijft een lezer die fel tegen de bekostiging van het Koninklijk Huis is: "Geen cent aan het Koningshuis, dus zowel geen geld aan Amalia als ook aan het Koningshuis. Dat hoest de toch al exorbitant rijke koning zelf maar op!"

Een andere stemmer die zijn belastingcenten liever niet aan de koninklijke familie geeft, stelt daar ook een oplossing voor: Het hele Koningshuis afschaffen en een Republiek maken!"

Ook waren er genoeg creatieve stemmers die met eigen oplossingen kwamen via de 'anders'-knop. De populairste opties hebben we in een woordwolk verzameld:

De meest voorkomende antwoorden richtten zich op uitgaven aan immigranten en financiële ondersteuning van asielzoekers.

Ook de coronasteun aan KLM werd vaak ingevuld als een optie. Eén lezer heeft zijn irritatie met veel ironie geuit: "Ik wil niet meebetalen aan een Franse luchtvaartmaatschappij die Hollandse trots zou zijn maar waar de burger nagenoeg nooit mee vliegt."

Enkele lezers kwamen met zeer unieke voorstellen voor uitgaven die niet met belastinggeld bekostigd moeten worden:

• AOW voor Nederlanders met meer dan 1 miljoen euro aan vermogen
• Gezondheidszorg voor mensen die nog steeds roken
• Verrijking van een multiculturele samenleving
• Moderne kunst
• "Staten in de staat": de Rijkswaterstaat, het RIVM, het OMT, de SWAB en het KNMI.

Dit zijn de meest gehate belastingen

Ruim 1.000 mensen hebben de peiling over de meest gehate belasting ingevuld. Dit zijn de resultaten:

Het liefst zouden onze lezers de vermogensbelasting in box 3 aanpakken. Daarvoor hebben 327 mensen gestemd. De huidige opzet, waarbij de heffing over een fictief rendement betaald moet worden, is een belangrijke bron van ergernis.

Een lezer schrijft daarover onder het kopje 'anders': "Ik heb een hekel aan vermogensbelasting o.b.v. fictief rendement, zeker omdat negatief rendement geen belastingvoordeel oplevert."

De erfbelasting met 322 stemmen is bijna net zo onpopulair als de belasting op vermogen.

Het goede nieuws is dat veel politieke partijen juist deze twee belastingen willen hervormen in de aankomende kabinetsperiode.

Lees meer over hun plannen: Dit zijn de vaak zeer radicale plannen van 7 politieke partijen voor de inkomstenbelasting, je vermogen in box 3 én de erfbelasting

Interessant is verder dat accijnzen op tabak en bier niet op veel weerstand kunnen rekenen. Voor bier ligt dat waarschijnlijk aan het relatief kleine aandeel van accijns in de prijs van pils: slechts 9,5 cent per glas verdwijnt in de overheidskas. Dat driekwart van de kosten van een pakje sigaretten uit belasting bestaat, laat de meeste mensen koud.

Via de optie 'anders' zijn nog een aantal minder gewenste belastingen opgedoken. De meest voorkomende hebben we in een woordwolk verwerkt:

Een deel van de respondenten heeft dus hekel aan de hondenbelasting, schenkingsbelasting en energiebelasting.

Wat betreft de belasting over de toegevoegde waarde (btw) willen mensen meer uitzonderingen. Zo geeft iemand aan "een hekel te hebben aan de hoge btw op levensnoodzakelijke artikelen en diensten", terwijl een ander zich irriteert aan "btw op gezonde producten".

Lees meer over de Tweede Kamerverkiezingen:

• Vermogensbelasting in box 3: je huis belast als vermogen en andere radicale plannen van 7 politieke partijen
• Wilders wil af van de erfbelasting – dit zijn de plannen van 7 andere politieke partijen voor het belasten van erfenissen
• Dit zijn de milieumaatregelen waarmee 7 politieke partijen auto’s en vrachtwagens willen belasten